Verdrag van Aarhus: burgers kunnen JA of NEE zeggen!
Het Verdrag van Aarhus is in 2001 aangenomen in de Deense stad Aarhus en gaat over de rechten van burgers in milieuaangelegenheden.
Het verdrag regelt het volgende:
1.De overheid moet burgers informatie geven als er om gevraagd wordt, en moet zelf actief informatie verstrekken en verspreiden.
2.De overheid moet zorgen voor inspraak, waarbij alle opties open moeten zijn.
3.Er moet toegang verleend worden tot de rechter.
Het ministerie KGG voldoet niet daar niet aan:
- de vereiste informatievoorziening is eenzijdig en onvolledig, zowel passief als actief.
- ze laat niet alle opties open: de Zeeuwen mogen niet meepraten over de keuze voor of tegen kerncentrales in hun leefomgeving.
Aarhus 2001
Artikel 6
paragraaf 4:
Elke partij voorziet in vroegtijdige inspraak, wanneer alle opties open zijn en doeltreffende inspraak kan plaatsvinden.
Maastricht 2022 (aanvulling op Aarhus)
78A. Er moet ten minste één fase in het besluitvormingsproces zijn waarin het publiek de mogelijkheid heeft om effectief te participeren in de vraag of de voorgestelde activiteit überhaupt moet doorgaan (de nuloptie).
Hier een link naar de site van het verdrag (Engelstalig).
Verwant aan Aarhus is het Verdrag van Espoo, dat inwoners in het buitenland de mogelijkheid geeft zicht te laten horen. Klik voor een toelichting hier.
Ja, maar… Een kerncentrale stoot inderdaad geen CO2 uit. Maar bij de jarenlange bouw (tot wel 20 jaar lang!) van een kerncentrale wordt wel heel veel CO2 uitgestoten, net als bij de winning en verwerking van het benodigde uranium.
Zie ook deze tabel van Herman Damveld.
Nee. Studies van de minister komen op een kostprijs van ongeveer 10 cent per kilowattuur stroom (excl. belastingen).
De huidige marktprijs voor stroom is ongeveer 8 cent per kilowattuur.
Zon en wind in combinatie met opslag in batterijen en waterstof. En …. de allergoedkoopste, duurzaamste en gemakkelijkste optie: energiebesparing! In de industrie, in het MKB, op kantoren en ook thuis.
Als de zon niet schijnt en de wind niet waait schakelen we over op batterijen en – als het wat langer duurt – op een ouderwetse gascentrale die op waterstof draait. De waterstof maken we met de stroom uit zon en wind op het momenten dat er te veel energie is.
Ja. Het is zeer goed mogelijk met zon en wind voldoende energie op te wekken. Wel is een tussenopslag in waterstof en batterijen nodig. De minister heeft zelf deze plannen laten maken. En ze zijn ca €2 miljard per jaar goedkoper (elk jaar €250 per huishouden). Kernenergie zal 10 tot 15% van de totale behoefte aan energie leveren, waarvan een groot deel geëxporteerd zal moeten worden! In de plannen voor de energietransitie van de minister zal nog steeds 85 tot 90% van de energie van zon en wind moeten komen. De keuze van de minister voor kerncentrales is daarom opmerkelijk te noemen. |
In een kerncentrale kun je de kernreactie terug regelen. Maar dat geeft extra belasting op het reactorvat en dat vat zal daardoor harder slijten. En slijtage betekent meer kans op ongelukken! Het Internationale Atoomagentschap (IAEA) adviseert daarom een kerncentrale zo min mogelijk te regelen. Ook economisch is regelen niet aantrekkelijk: de torenhoge investering moet worden terugverdiend, dus elke kilowattuur moet worden verkocht – hoe laag de prijs ook is. Desondanks heeft de minister van Klimaat en Groene Groei (KGG) het over ‘regelbare kerncentrales’. |
De Finse centrale in Olkiluoto is in 18 jaar gebouwd (in plaats van de geplande 5 jaar). In Engeland zullen de centrales in Hinkley Point na 2030 klaar zijn: een bouwtijd van meer dan16 jaar. In Frankrijk bouwt EdF (Electricité de France) al 18 jaar aan een nieuwe centrale.
De huidige regering wil vier grote kerncentrales bouwen en 27 SMR’s. Die laatste bestaan dus nog niet. De locaties die worden onderzocht op geschiktheid voor de grote kerncentrales zijn: Borsele, Maasvlakte, Terneuzen en Eemshaven. Het kabinet gokt erop dat de eerste in 2040 klaar is. |
Eèn kerncentrale kost op dit moment minstens 20 MILJARD euro. De regering heeft 14,5 miljard euro uitgetrokken voor 4 kerncentrales.
Het is bij wet vastgelegd dat de kerncentrale van Borssele in 2033 moet sluiten. De huidige regering wil deze wet veranderen zodat de kerncentrale nòg langer open kan blijven. Sluiting is al twee keer uitgesteld. Er loopt een onderzoek of dit veilig kan.
Ontmanteling betekent sloop, maar wel heel erg zorgvuldig. Alle radioactieve delen van een centrale moeten voorzichtig worden gedemonteerd en opgeslagen. Voor de ontmanteling van de huidige centrale in Borssele wordt 10 jaar gerekend en kost volgens het Rijk 600 miljoen euro, volgens critici het dubbele.
Een kerncentrale verbruikt uranium als ‘brandstof’, of liever gezegd: splijtstof. Uranium is radioactief: het zendt straling uit die voor mens en dier schadelijk is. De straling is onzichtbaar, maar leidt tot onvruchtbaarheid en tot ziektes als kanker (o.a. leukemie). Kinderen en vrouwen zijn gevoeliger voor straling dan volwassen mannen. In elke stap in de keten van de mijn tot en met de kerncentrale komt afval vrij. Het mijnafval wordt niet opgeruimd en maakt mensen ziek. Het zwaarste radioactief afval blijft honderdduizenden jaren gevaarlijk.
Uranium wordt in mijnen gedolven. Belangrijkste landen zijn Kazachstan, Australië en Canada. In de verwerking van uraniumerts tot bruikbare splijtstof, heeft Rusland een sleutelpositie verworven. Kernenergie maakt dus afhankelijk van het buitenland en landen waar we eigenlijk geen zaken mee willen doen.
Met de bekende voorraad kunnen de huidige kerncentrales nog 50 jaar vooruit. De bouw van nieuwe kerncentrales die minstens 60 jaar draaien, zal moeten leiden tot een uitbreiding van de uraniumwinning. |
Het radioactief afval van een Nederlandse kerncentrale wordt opgeslagen bij de COVRA in Borssele. Daar kan het 100 jaar in beveiligde gebouwen liggen.
Volgens de wet moet het daarna naar een zogenaamde eindberging, waar het nog zeker 100.000 jaar voor mens en dier onbereikbaar moet zijn. Een plan voor een eindberging is er nog niet. Daar wordt al meer dan 50 jaar over nagedacht. Tot nu is er geen echte oplossing. Ook is internationaal afgesproken dat elk land zijn eigen afval moet opbergen. Meer kerncentrales in Nederland, betekent dus meer radioactief afval dat ergens moet worden opgeborgen. Misschien ook wel bij jou in de buurt… Wie zal het zeggen?
Dat zijn relatief kleine kernreactors, meestal SMR genoemd. Modular staat voor: in onderdelen aan te leveren. Het wordt vaak voorgesteld als een handzaam klein gebouwtje, in elkaar te zetten zoals een keuken van Ikea. Toch kan een SMR net zo groot zijn als de kerncentrale van Borssele.
Nergens! SMR’s bestaan alleen nog op de tekentafel. De uitzondering zijn de kleine kerncentrales die in onderzeeërs en ijsbrekers worden gebruikt. Dit zijn van oorsprong militaire ontwerpen die ook militaire, hoogverrijkt uranium gebruiken. Op zijn vroegst zullen SMR’s vanaf 2040 op de markt komen. Een paar bedrijven hebben de ontwikkeling door allerlei tegenslag echter op een laag pitje moeten zetten of zijn zelfs helemaal gestopt.
Een thoriumcentrale heeft voordelen boven de uraniumcentrale, zoals de veiligheid bij het wegvallen van de koeling. De eerste thoriumcentrales zijn in de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw op laboratoriumschaal gebouwd, maar vanwege grote technische problemen niet verder ontwikkeld. Of nu wel een bruikbare thoriumcentrale gebouwd kan worden is nog zeer de vraag. En een thoriumcentrale heeft nog altijd een aantal nadelen: het radioactief afval en het risico dat straling vrijkomt.
Kernfusie is een zeer aantrekkelijke energiebron, die weinig nadelen kent. In de huidige kerncentrales wordt een atoomkern gespleten in kleinere kernen. Bij kernfusie worden kleine atoomkernen samengesmolten tot een grotere atoomkern. Helaas is kernfusie heel moeilijk in de hand te houden. Sinds de ontdekking, zo’n 90 jaar geleden, worden er hele kleine stapjes gezet om een centrale te ontwikkelen. Op dit moment is het alleen nog maar mogelijk om het fusieproces enkele milliseconden in stand te houden. De ontwikkeling van een commercieel bruikbare fusiecentrale, zal nog minstens 50 jaar op zich laten wachten. |
Atoombommen worden ook van uranium gemaakt, plus een aantal verwante stoffen die ook in een kerncentrale ontstaan, zoals plutonium. Uranium voor een atoombom bevat meer splijtbare stof (meer dan 20%) dan voor een kerncentrale (maximaal 5%).
De voorgenomen bouw van twee kerncentrales in Borssele is wel het grootste en meest urgente project dat nu speelt. Het hangt ook weer samen met andere projecten, zoals de hoogspanningsprojecten en opslagprojecten. Daarnaast is Borsele tot de Kern solidair met iedereen in Nederland die geen kerncentrale in de achtertuin wil.
We zien ook een hele reeks van energieprojecten, die allemaal in Borsele gebouwd zouden moeten gaan worden. De ongecoördineerde stapeling van deze projecten is een grote zorg.
Borsele tot de Kern is een stichting en kent geen leden. Wel kun je sympathisant worden en de zaak steunen met raad, daad of een donatie. Het maakt niet uit waar in Nederland je woont. Als je sympathisant bent krijg je af en toe een mail over onze activiteiten.